Spit: symptomen & behandeling

Ervaar jij een plotselinge, stekende pijn in je onderrug of voelt het zelfs alsof je door je rug bent gegaan? Dan noemen we dit ook wel spit. Bij spit is de pijn in de onderrug vaak zo heftig, dat je nog nauwelijks kunt of wilt bewegen. Gelukkig vormt spit geen gevaar voor blijvend letsel aan je rug, maar is het juist een waarschuwing van je rugspieren dat je te ver bent gegaan. Desondanks kan de hevige pijn van spit je dagelijkse leven flink benadelen. Ontdek wat jij kunt doen om er zo snel mogelijk vanaf te komen en hoe je spit voortaan beter kunt voorkomen.

Spit wordt vaak omschreven als een plotselinge, stekende pijn in de onderrug. Mensen die last hebben van spit in hun rug, ervaren de pijn heel verschillend. Vaak begint de pijn zo plotseling, dat deze ook wel omschreven kan worden als ‘door je rug gaan’ of dat de pijn in je rug is ‘geschoten’. In de dagen die volgen kan de pijn van spit ook uitstralen naar de linker- of rechterkant van je onderrug, of zelfs richting je billen en bovenbenen. De pijn van spit wordt ook wel ‘aspecifieke rugpijn’ genoemd. Dit betekent dat de oorzaak van deze onderrug klachten niet klinisch kan worden bewezen. Er is nooit één enkele oorzaak van spit, maar juist een aantal kleine oorzaken die er uiteindelijk voor hebben gezorgd dat een ‘verstuiking’ of een scheurtje in een van de wanden van de tussenwervelschijf is ontstaan. De pijn die je voelt als gevolg van deze schade in de tussenwervelschijf zorgt ervoor dat de rugspieren zich sterk gaan aanspannen. Dit is een verdedigingsmechanisme van je lichaam, om verdere scheuren te voorkomen.

Zoals eerder genoemd is de oorzaak van spit dus een samenspel van verschillende factoren. De schade aan een tussenwervelschijf kan onder andere zijn veroorzaakt door:

• Een slecht postuur tijdens het lang zitten.
• Overbelasting van je rug door te zwaar lichamelijk werk.
• Een ‘verkeerde’ of plotselinge beweging door draaien, bukken of tillen.
• Slijtage van je tussenwervelschijf door ouderdom.

Wat de oorzaak van spit in jouw situatie is geweest, is bijna altijd onmogelijk met zekerheid te zeggen. De plotselinge pijn die als symptoom van spit ontstaat kan namelijk een lange tijd na de oorzaak plaatsvinden. Namelijk als de scheur(tjes) in je tussenwervelschijf zo ernstig worden, dat de spieren in je rug zich verstijven als beschermingsreactie. Het herkennen van de symptomen van spit in je rug is makkelijker:

• Een plotselinge stekende of schietende pijn in je onderrug.
• Verstijfd gevoel van de spieren in je onderrug, waardoor het bewegen hiervan zeer beperkt wordt.
• Pijn straalt uit van de onderrug naar de billen en/of bovenbenen.
• Bukken en draaien veroorzaken de meest heftige pijn.

Hoe lang spit duurt hangt vooral af van hoe vroeg je er bij bent met het nemen van de juiste maatregelen. De heftige, acute pijn die je in de beginfase voelt kan het moeilijk maken om meteen te beginnen met een behandeling of oefening. Daarom is het belangrijk om voldoende rust te nemen aan het begin. Overbelasting is juist een oorzaak van spit en zal dus alleen maar averechts werken. In tegenstelling tot koudetherapie bij het behandelen van een sportblessure, verlicht je de pijn van spit juist met warmte. Probeer dit bijvoorbeeld met behulp van een warm bad, hete kruik, warmtepleister of -kussen.

Nadat de pijn verdraagzaam genoeg is om je onderrug weer voorzichtig te bewegen, is het ook van groot belang om deze zo veel mogelijk in beweging te houden. Door het bewegen stimuleer je de doorbloeding naar je onderrug en bevorder je daarmee de genezing. Bewegingen die je onderrug niet overbelasten zijn onder andere wandelen, zwemmen en fietsen. Als deze lichte bewegingen nog erg pijnlijk voelen, wordt het aangeraden om pijnstillers te nemen. Op deze manier voorkom je krampachtige bewegingen die er alleen maar voor zorgen dat je spieren zich verder verstijven.

Spit kan door je lichaam zelf weer goed worden hersteld, er is geen medicijn, behandeling of operatie die het herstelproces kan versnellen. Als de symptomen van spit langer dan 6 weken aanhouden is het belangrijk om contact op te nemen met je huisarts(enpost).

Hoewel je je lichaam puur de tijd moet geven om zichzelf te herstellen, hebben we een aantal tips om dit proces iets verdraagzamer voor je te maken. Bovendien bestaan er ook producten en methoden die ondersteunen bij het voorkomen van ernstigere schade. Wat te doen bij spit:

• Gun je lichaam voldoende rust om zich te herstellen door niet te sporten of aan andere activiteiten deel te nemen die zorgen voor overbelasting.
• Houdt de spieren soepel door gebruik van warmtepleisters of -therapie.
• Verlicht de pijn in je onderrug en de belasting van het ruggewricht door middel van een rugbrace.

Wie ooit een keer last heeft gehad van spit, loopt helaas ook een grotere kans om dit in de toekomst nog een keer mee te maken. Het voorkomen van spit is daarom het beste advies dat we je kunnen meegeven:

• Train je onderrug: om overbelasting van je rug en andere rugklachten te voorkomen.
• Zorg voor een ergonomisch postuur: hiermee voorkom je asymmetrische belasting en te veel trekkrachten op de achterwand van de tussenwervelschijf.
• Implementeer rek- en strekoefeningen in je dagelijkse routine om stijve spieren te voorkomen.

Het implementeren van simpele rek- en strekoefeningen kan je niet alleen helpen om spit te voorkomen, maar ook om het herstel bij spit te bevorderen. Door slechts 10 minuten per dag hiervoor in te plannen, zorg je er al voor dat je onderrug soepel blijft en voorkom je verstijving van de spieren. Geschikte spit oefeningen voor je rug zijn:

• Maak je rug hol en bol. Dit kan op handen en knieën of zoals de ‘upward-facing dog’ en ‘downward-facing dog’ yoga-oefeningen.
• Brug oefeningen waarbij je met je schouders op de grond gaat liggen.
• Squats waarbij je je handen in je zij zet en je duimen op je rug laat rusten.
• De ‘superman’-oefening waarbij je kruislings je been en arm strekt.
• Deadlift zonder gewichten, waarbij je je benen zo gestrekt mogelijk houdt.